Przy ustalaniu, do jakiej kategorii terenów należą działki, w których dokonano pomiarów hałasu generowanego przez kopalnię, najważniejsza jest treść planu miejscowego. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Ustalenia aktu planistycznego w postaci miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązującego dla określonego terenu mają zasadnicze znaczenie przy ustalaniu dopuszczalnego poziomu hałasu. Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 lutego 2018 r. (sygn. akt II OSK 1949/17), mocą którego oddalił skargę kasacyjną przedsiębiorcy od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 6 kwietnia 2017 r. sygn. akt II SA/Ke 917/16 w sprawie ze skargi tego podmiotu na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach w przedmiocie określenia dopuszczalnego poziomu hałasu emitowanego do środowiska.
Dopuszczalny limit hałasu
Punktem wyjścia dla przywołanego orzeczenia stało się postępowanie zainicjowane przez właściwy organ Inspekcji Ochrony Środowiska, który w wyniku przeprowadzonych pomiarów stwierdził przekroczenia wartości określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r., poz. 112, dalej: rozporządzenie) i zwrócił się do Starosty Jędrzejowskiego o wszcz ęcie postępowania w celu wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego z terenu Kopalni. Po zawiadomieniu Kopalni o wszczęciu postępowania, Starosta Jędrzejowski wystąpił do właściwego miejscowo burmistrza gminy o wskazanie rodzajów terenu, na których zlokalizowane były te punkty pomiarowe. Burmistrz Miasta i Gminy Małogoszcz wydał zaświadczenie, z którego wynikało że według ustaleń obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego cztery punkty pomiarowe zlokalizowane są w przeważającej części na obszarze zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zaś punkt pomiarowy nr 5 położony jest na terenie usług publicznych i komercyjnych.
Wobec tak zgormadzonego materiału dowodowego Starosta Jędrzejowski w drodze decyzji określił dopuszczalne poziomy hałasu emitowanego do środowiska z terenu Kopalni na 50 dB [L AeqD] w porze dziennej i 40 dB [L AeqN] w porze nocnej, zobowiązując jednocześnie Kopalnię do wykonywania okresowych pomiarów poziomu hałasu emitowanego z tego terenu.
Powyższe orzeczenie zostało zakwestionowane przez przedsiębiorcę. Najpierw do SKO w Kielcach, które utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję, a następnie wniesiona została skarga do sądu administracyjnego. WSA w Kielcach wywiedzioną skargę oddalił, tak samo jak NSA do którego trafiła skarga kasacyjna od wydanego przez Sąd I instancji wyroku.
NSA w omawianym orzeczeniu zgodził się, że przy zaistnieniu sytuacji objętej dyspozycją art. 115a ust. 1 Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu) – organ podejmując decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu generowanego przez dany zakład kieruje się treścią miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia planistyczne dla konkretnych obszarów determinują zaliczenie ich do stosownej grupy chronionej akustycznie, dla których dopuszczalne poziomy hałasu zostały ustanowione w rozporządzeniu. Poziom hałasu określony jest wskaźnikami hałasu LDWN, LN, LAeq D i LAeq N i ustanowiony został dla sześciu rodzajów terenów: zabudowy mieszkaniowej, szpitali i domów opieki społecznej, budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, budynków na cele uzdrowiskowe, cele rekreacyjno-wypoczynkowe oraz cele mieszkaniowo-usługowe.
Zatem jeśli w przypadku terenów, na których zlokalizowane są punkty pomiarowe, uchwalony jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który określa funkcje poszczególnych obszarów planistycznych, to stanowi on punkt wyjścia dla przypisania stosownej wielkości (poziomu hałasu) dla poszczególnych kategorii terenów, na które oddziałuje hałas, wynikających z rozporządzenia. I tak np. jeśli teren dedykowany jest w akcie planistycznym zabudowie mieszkaniowej wielorodzinnej – to przyjmuje się następujące poziomy dopuszczalnego hałasu: 55 dB dla pory dziennej i 45 dB dla pory nocnej.
Wskaźniki hałasu
W decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu określa się dopuszczalne poziomy hałasu poza zakładem przy zastosowaniu wskaźników hałasu LAeq D i LAeq N w odniesieniu do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1 Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (rodzaje terenów wymienione zostały powyżej), na które oddziałuje zakład.
Jeżeli natomiast hałas powstaje w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei linowych, portów oraz lotnisk lub z działalnością osoby fizycznej niebędącej przedsiębiorcą, decyzji w przedmiocie dopuszczalnego poziomu hałasu nie wydaje się.
Dodać warto, że ustawa Prawo ochrony środowiska nie pozwala na określanie dopuszczalnego poziomu hałasu na podstawie przeznaczenia terenu określonego w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie bowiem z art. 115 tej ustawy, w razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oceny, czy teren należy do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, właściwe organy dokonują na podstawie faktycznego zagospodarowania i wykorzystywania tego i sąsiednich terenów (por. wyrok WSA w Krakowie z 9 marca 2018 r., sygn. akt II SA/Kr 1715/17, orzeczenie nieprawomocne).
W zależności od trybu postępowania
W przywołanym orzeczeniu Sąd zaakcentował prymat aktu prawa miejscowego oraz zapewnienia bezpieczeństwa powszechne w kontekście ochrony środowiska (w tym ludzkiego). Zaznaczył, że „przeznaczenie terenów będących terenami górniczymi określa przede wszystkim plan miejscowy i w nim także należy dokonać zaliczenia terenu do jednego z rodzajów, dla których w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2014 r. poz. 112) ustalono poziomy hałasu. Niezależnie od treści planu miejscowego dla terenu górniczego lub jego fragmentu zasady dotyczące zachowania poziomów hałasu pozostają niezmienne i powinny być przestrzegane z uwzględnieniem wskazanych w planie rodzajów terenów nawiązujących do kategorii przewidzianych w tym rozporządzeniu”.
Okoliczność obowiązywania (lub też nie) na danym obszarze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego determinuje w zasadzie tryb postępowania w sprawie ustalenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla terenów znajdujących się poza terenem tego zakładu. Aktualnie we wszystkich tego rodzaju aktach prawa miejscowego zamieszczane są regulacje porządkujące poszczególne tereny objęte ustaleniami tego dokumentu stosownie do typów trenów ustanowionych w rozporządzeniu pod kątem ochrony przed hałasem.
W sytuacji z kolei braku aktu planistycznego zastosowanie znajdzie regulacja art. 115 ustawy Prawo ochrony środowiska, zobowiązująca właściwy organ do samodzielnego dokonania oceny faktycznego zagospodarowania i wykorzystania terenu. Z kolei w każdym przypadku obowiązywania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego działania organu zmierzające do ustalenia dopuszczalnego poziomu hałasu są ograniczone do ustalenia, z jakim rodzajem terenu mamy do czynienia, a następnie odnieść to należy do norm ustalonych dla danego rodzaju terenu, stosownie do zapisów rozporządzenia. Progowa wartość hałasu dla ustalonego terenu formułowana jest więc wówczas schematycznie, jako że wynika z przepisów rozporządzenia.
Artykuł mec. Doroty Chramęgi ukazał się w Przeglądzie Komunalnym – 2019-1.
http://e-czytelnia.abrys.pl/przeglad-komunalny/2019-1-1063/srodowisko-12966/dopuszczalny-halas-generowany-przez-przemysl-24754
