Coraz więcej przedsiębiorców otrzymuje pozwy od Polskiego Funduszu Rozwoju, który domaga się zwrotu środków przyznanych w ramach tarczy finansowej. Podstawą są często lakoniczne, negatywne rekomendacje CBA mówiące o „uzasadnionym podejrzeniu wystąpienia jakiegokolwiek rodzaju nadużyć”. Bez dowodów, bez kontroli, ale z żądaniem milionów do zwrotu.
Jeśli otrzymałeś pozew od PFR, nie warto zwlekać z analizą swojej sytuacji prawnej. Skuteczna obrona wymaga znajomości specyfiki tych spraw oraz doświadczenia w prowadzeniu podobnych postępowań.
Dlaczego PFR nie zawsze ma rację? Sprawdź kluczowe argumenty
Przedawnienie roszczenia. PFR kieruje pozwy do wydziałów cywilnych, twierdząc, że jego działalność prowadzona przy realizacji programów tarcz finansowych nie jest działalnością gospodarczą. Dlaczego? Pozwalałoby to przyjąć stosowanie 6-letniego okresu przedawnienia zamiast 3-letniego właściwego dla roszczeń z prowadzenia działalności gospodarczej. Wiele pozwów jest jednak złożonych po upływie tego terminu, co może skutkować oddaleniem powództwa PFR. W postępowaniu sądowym należy wykazać, że PFR prowadzi działalność gospodarczą w zakresie realizacji programów rządowcy tarcz finansowych. Z pomocą w tym zakresie przychodzi chociażby ustawa z 4 lipca 2019 r. o systemie instytucji rozwoju, umowa pomiędzy PFR a Skarbem Państwa (którą PFR do sądów składa intencjonalnie w wersji zanonimizowanej o wynagrodzenie PFR za realizację programów) oraz jednostkowe raporty roczne PFR za rok 2020 i 2021, które przedstawiają dokładne kwoty wynagrodzenia otrzymanego przez PFR od Skarbu Państwa za prowadzenie programów tarcz.
Niewłaściwe zmiany regulaminów tarcz. Regulaminy programów pierwotnie nie przewidywały możliwości żądania zwrotu subwencji na podstawie negatywnej rekomendacji CBA (uregulowana była jedynie odmowa przyznania subwencji w przypadku negatywnej rekomendacji CBA). Późniejsze zmiany regulaminów często nie zostały skutecznie wprowadzone w odniesieniu do znacznej części beneficjentów z uwagi na brak zachowania odpowiedniego trybu – tym samym żądanie zwrotu subwencji na podstawie regulaminu w zmienionym brzmieniu jest pozbawione jakichkolwiek podstaw.
Wydatkowanie subwencji w sposób zgodny z celami programu. Środki z tarczy mogły być przeznaczone na większość kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Udowodnienie, że subwencje zostały wydatkowane zgodnie z celem programu, niweluje „uzasadnione podejrzenie wystąpienia jakiegokolwiek rodzaju nadużyć”. Warto więc przedłożyć do sądu dowody należytego wydatkowania subwencji. Żądanie przez PFR zwrotu w takiej sytuacji powinno zostać uznanie przez sąd za działanie polegające na nadużyciu prawa przez fundusz.
Brak wiążącego charakteru rekomendacji CBA. Negatywna rekomendacja CBA nie zobowiązuje automatycznie PFR do żądania zwrotu. PFR powinien dokonać indywidualnej oceny ryzyka nadużyć, a w pierwszej kolejności zidentyfikować, czym to ryzyko było spowodowane. Żaden przepis prawa nie przewiduje związania PFR negatywną rekomendacją wydaną przez CBA. PFR nie dokonywał żadnej oceny i niejako z automatu po otrzymaniu negatywnej rekomendacji CBA wydawał decyzję o zwrocie subwencji.
Brak przedstawienia przez PFR dowodów na ryzyko nadużyć. PFR nie tylko nie dokonywał oceny rekomendacji CBA na etapie wydawania decyzji o zwrocie, ale nawet na etapie wnoszenia pozwów PFR nie wiedział, czego miałoby dotyczyć rzekome ryzyko nadużyć, ponieważ w pozwach nie sformułował żadnych twierdzeń faktycznych w tym zakresie. Strategia procesowa PFR to próba nakłonienia sądów, aby to one pozyskiwały informacje o rzekomych nadużyciach po stronie pozwanych przedsiębiorców od CBA. Jest to jednak błędna strategia, gdyż dowody nie mają służyć ustaleniu faktów, których strona sama nie przedstawiła (a nawet jak w przypadku PFR – nie ma o nich wiedzy).
Jak możemy Państwu pomóc?
Nasza kancelaria specjalizuje się między innymi w procesie cywilnym i kwestiach związanych z pozyskiwaniem dofinansowań. Posiadamy doświadczenie w postępowaniach sądowych, w których PFR pozywa przedsiębiorców o zwrot subwencji, jak również w dochodzeniu przez przedsiębiorców roszczeń od PFR z tytułu niewłaściwego rozliczenia subwencji.
Warto skonsultować swoje możliwości i dostępne środki ochrony prawnej, co może mieć kluczowe znaczenie dla dalszego postępowania.
