Miesiąc: czerwiec 2016

"W poprzedniej perspektywie finansowej udzielenie zamówienia publicznego zgodnie z przepisami prawa zamówień publicznych w zasadzie stanowiło gwarancję kwalifikowalności wydatków. Wytyczne horyzontalne dla perspektywy 2014–2020 zawierają jednak dodatkowe wymogi, których niespełnienie może oznaczać konsekwencje finansowe dla beneficjenta.

Do udzielania zamówień publicznych, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro, nie stosuje się przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej: pzp), co przesądza o tym, że zamawiający mogą udzielać tego rodzaju zamówień z pominięciem zasad i trybów przewidzianych w pzp. Aby jednak ponoszone wydatki mogły się kwalifikować do objęcia wsparciem w ramach projektów unijnych, beneficjenci (jako zamawiający) są zobowiązani do udzielania tzw. „małych zamówień publicznych” zgodnie z zasadą konkurencyjności ustanowioną w treści „Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014–2020”1 (dalej: wytyczne horyzontalne). A contrario – z racji tego, że zgodnie z umowami o dofinansowanie występuje obowiązek udzielania „małych zamówień publicznych” z uwzględnieniem wytycznych, to ich pominięcie lub wadliwe zastosowanie będzie ze sobą nieść negatywne dla zamawiającego (jako beneficjenta) konsekwencje finansowe, czyli całkowitą lub częściową niekwalifikowalność wydatku – w zależności od charakteru i wagi występującej nieprawidłowości.

Zakres stosowania zasady konkurencyjności

Zasada konkurencyjności znajduje swoje zastosowanie m.in. wobec tych beneficjentów, którzy posiadają status zamawiającego, a w ramach projektu unijnego udzielają zamówień o wartości przekraczającej kwotę 50 000 zł netto, lecz jednocześnie nieprzekraczającej kwoty określonej w art. 4 pkt 8 pzp (czyli wyrażonej w złotych równowartości 30 000 euro) lub w przypadku zamówień sektorowych – kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 pzp.

Od powyżej opisanej zasady, kształtującej zakres przedmiotowy stosowania zasady konkurencyjności, ustanowiono dwa wyjątki (zob. ramka „Wyjątki…”).

Wyjątki od zasady konkurencyjności

Zgodnie z sekcją 6.5.3 wytycznych horyzontalnych zasady konkurencyjności nie stosuje się do:

1) zamówień publicznych, których przedmiotem są dostawy i usługi określone w art. 4 pzp, z wyjątkiem dostaw i usług określonych w art. 4 pkt 8 pzp, przy czym do dostaw i usług określonych w art. 4 pkt 3 lit. i, w zakresie zamówień publicznych, których przedmiotem jest nabycie innych praw do nieruchomości, w szczególności dzierżawy i najmu, nie stosuje się zasady konkurencyjności pod warunkiem braku powiązań, o których mowa w pkt 8 (powiązań kapitałowych lub osobowych);
2) wydatków rozliczanych uproszczoną metodą, o których mowa w podrozdziałach 6.6 i 8.6 wytycznych horyzontalnych."

Pełna treść artykułu jest dostępna w papierowym wydaniu pisma.

Do zarządów spółek z o.o. powołuje się niekiedy osoby, które nie prowadzą jej spraw, tylko pełnią funkcję tzw. figurantów. Dr Marcin Borkowski wyjaśnia, czy jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, to takie osoby również odpowiadają za jej zobowiązania.

FELIETON | Dr Marcin Borkowski, radca prawny, of counsel GWW

Członek zarządu będący figurantem też spłaca dług spółki

W takim przypadku członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki z o.o. Przewidziano jednak kilka sytuacji, w których członek zarządu może uwolnić się od tej odpowiedzialności. Jednym ze sposobów obrony jest wykazanie przez członka zarządu, że wniosek o ogłoszenie upadłości spółki nie został zgłoszony z jego winy, gdyż np. nie prowadził jej spraw.

Ta przesłanka uwolnienia się od odpowiedzialności została sprecyzowana w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 25 września 2015 r., sygn. akt VI ACa 910/15. Sąd podkreślił, że osoba, która dobrowolnie wyraziła zgodę na powołanie do zarządu ze świadomością, że pełnić będzie w nim jedynie funkcję figuranta, a następnie godziła się na taki stan rzeczy, ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Jednym z obowiązków członka zarządu jest monitorowanie zadłużenia spółki pozwalające na zgłoszenie w odpowiednim czasie wniosku o upadłość, co dopiero uwalnia go od odpowiedzialności za jej zobowiązania.

Sąd zwrócił uwagę, że odpowiedzialności nie uchyla również umowa między członkami zarządu co do sposobu kierowania sprawami spółki. Zdarza się, że w spółkach dzieli się kompetencje między poszczególnych członków zarządu. Jeden z nich zajmuje się np. sprawami finansowymi, drugi kieruje sprzedażą, a trzeci produkcją. Tego rodzaju umowa ma znaczenie tylko wewnątrzorganizacyjne. Sąd we wspomnianym wyroku podkreślił, że przepis chroniący interes wierzycieli (art. 299 k.s.h.) ma charakter bezwzględnie obowiązujący i nie może być pozbawiony skuteczności przez porozumienie o podziale kompetencji w zarządzie. Tylko sytuacja faktyczna, która obiektywnie uniemożliwia uczestniczenie w czynnościach zarządzania, może uzasadniać brak winy konkretnego członka zarządu, uwalniając go od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

 

Relacja z 10. edycji Rankingu Firm Doradztwa Podatkowego „Rzeczpospolitej”, w którym Redakcja wyróżniła największe i najlepiej zarabiające firmy doradztwa, najlepszych ekspertów na rynku oraz pokazała sukcesy jego uczestników. Mec. Artur Cmoch w komentarzu eksperckim zidentyfikował trendy rynkowe oraz – w imieniu GWW Tax – odebrał dyplom w kategorii "Transakcja roku 2015" .

POWIEDZIELI  DLA „RZ" | Artur Cmoch, doradca podatkowy, wspólnik praktyki podatkowej GWW

Na rynek usług doradztwa podatkowego będzie miała wpływ uchwalona niedawno i podpisana przez prezydenta nowelizacja ordynacji podatkowej wprowadzająca tzw. klauzulę obejścia przepisów prawa podatkowego. Klienci nie będą już mogli, w ramach planowania podatkowego, stosować utartych schematów optymalizacyjnych. Pojawią się natomiast rozwiązania szyte na miarę, uwzględniające przede wszystkim ekonomiczne uwarunkowania związane z prowadzonym biznesem. Z pewnością jest to wyzwanie dla doradców, którzy będą musieli wykazać się wiedzą nie tylko podatkową, ale także z dziedziny zarządzania i ekonomii.

Komentarz ukazał się w Rzeczpospolitej z dnia 21 czerwca 2016 r., link.

Rozmowa z Małgorzatą Militz na temat specyfiki obsługi emitentów giełdowych i rynku doradztwa podatkowego. Rozmowa towarzyszyła publikacji Rankingu, w którym Redakcja „Parkietu” nagrodziła kancelarie podatkowe najbardziej aktywne w obsłudze spółek notowanych na warszawskiej giełdzie.

 

ROZMOWA | Małgorzata Militz, doradca podatkowy GWW Tax
 
Jakie trendy panują obecnie w branży kancelarii doradztwa podatkowego?

MAŁGORZATA MILITZ 
Na przestrzeni 2-3 lat nastąpiło wyraźne zwiększenie popytu na usługi doradztwa podatkowego w zakresie prowadzenia postępowań podatkowych i sądowoadministracyjnych. Jest to związane ze zdecydowanie większą aktywnością aparatu skarbowego oraz organów kontroli, a które to działania najczęściej kończą się wydaniem dla podatników niekorzystnych decyzji. W efekcie powstał nowy trend w korzystaniu z pomocy doradcy podatkowego – jako osoby reprezentującej klienta przed organem podatkowym czy też sądem (poprzednio te czynności często były powierzane innym zawodom zaufania publicznego). Co ważne, wiedza i kompetencje doradców podatkowych są często najwyżej oceniane przez sędziów sądów administracyjnych.
 
Czy obsługa spółek giełdowych jest szczególnie wymagającym zadaniem w porównaniu z obsługą firm niepublicznych? 

MAŁGORZATA MILITZ
W zasadzie brak różnicy między obsługą spółek giełdowych, a innych dużych podmiotów (podatników). Spółki giełdowe, z uwagi na większy zakres raportowania, muszą bardziej dbać o poprawność rozliczeń podatkowych. Stąd też częściej korzystają z doradców podatkowych, częściej podlegają audytowaniu, by jak najszybciej zidentyfikować nieprawidłowości i ryzyka.
 
Co jest największą bolączką polskiego systemu podatkowego, co wymaga zmian?

MAŁGORZATA MILITZ 
Na tę kwestie należy spojrzeć z dwóch różnych punktów widzenia: od strony podatników oraz doradców podatkowych, czy też innych osób (radców prawnych, adwokatów czy też księgowych), które na co dzień zajmują się prawem podatkowym. Podatnicy zmagają się  z niespójnymi i niezrozumiałymi przepisami oraz trudnym prawniczym językiem. Doradcy podatkowi zaś w pierwszej kolejności wymienią częste zmiany legislacyjne, zmienność orzecznictwa sądów administracyjnych oraz stanowisk wyrażanych przez aparat skarbowy. Wykonywanie usług doradztwa podatkowego w takim otoczeniu jest bardzo trudnie i narażone na duże ryzyko. To sprawia, że mniejsze kancelarie lub biura rachunkowe proponują swoim klientom tylko rozwiązania akceptowalne przez organy podatkowe.

Nie wydaje się jednak, że ta sytuacja ulegnie poprawie. Już wiadomo, że wprowadzenie klauzuli obejścia prawa podatkowego zwiększy ilość sporów pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, w szczególności iż w pewnym zakresie działania podatników będą mogły być kwestionowane wstecz.

Bez popadania w zbytnią egzaltację można stwierdzić, że czasy optymalizacji podatkowych w Polsce się skończyły.

 

Rozmowa towarzyszyła Rankingowi, w którym Redakcja „Parkietu” nagrodziła kancelarie podatkowe, które są najbardziej aktywne w obsłudze spółek notowanych na warszawskiej giełdzie; ukazała się w "Parkiecie" z dnia 21 czerwca 2016 r., link.

Z początkiem lipca 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw, przewidująca znaczne ułatwienia w dostępie do tzw. rachunków nieaktywnych, także otwartych przed dniem wejścia w życie nowych przepisów.

Ustawa, która została niemal jednogłośnie przyjęta przez Sejm, jest pozytywnie oceniana przez praktyków prawa, choć należy mieć na względzie, że od 1 lipca nie tylko spadkobiercy posiadaczy rachunków (rozumianych dalej jako posiadacze rachunków bankowych oraz tzw. członkowie kasy, czyli posiadacze rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe – SKOK-i), ale też inne instytucje wskazane w ustawie, uzyskają łatwy i szybki dostęp do informacji o wszystkich rachunkach danej osoby fizycznej, prowadzonych przez banki i SKOK-i.

Wprowadzone zmiany do ustawy Prawo bankowe oraz ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (dalej jako ustawa o SKOK-ach) mają przede wszystkim na celu uproszczenie procedury uzyskania przez spadkobierców i zapisobierców informacji o rachunkach bankowych i rachunkach w SKOK-ach spadkodawców, tak by spadkobiercy napotykali mniejsze problemy w związku z wypłatą środków pieniężnych należnych im z tytułu spadkobrania. Ustawa zmieniająca wprowadza także regulacje mające na celu określenie wpływu śmierci posiadacza rachunku na zawartą umowę rachunku bankowego lub odpowiednio umowę imiennego rachunku członka kasy.

Obecnie, zgodnie z art. 56 Prawa bankowego, posiadacz rachunku bankowego może polecić na piśmie, aby bank dokonał – po śmierci posiadacza – wypłaty z rachunku określonej kwoty pieniężnej wskazanym przez posiadacza osobom dla niego najbliższym, m.in. małżonkowi, rodzicom, dzieciom, wnukom lub rodzeństwu (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci). Kwota wypłaty, o której mowa powyżej, bez względu na liczbę dyspozycji wydanych w różnych bankach, nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku (obecnie ok. 90 tysięcy złotych). Co istotne, kwota wypłacona przez bank uprawnionym osobom nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku i powinna być wypłacona przez bank (podzielona między uprawnione osoby) niezależnie od tego, czy przeprowadzono dział spadku czy też nie. W praktyce jednak mało osób korzysta z tej możliwości i składa w banku oświadczenie o dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Banki nie mają obowiązku informować klientów o takiej możliwości, a sami klienci rzadko zdają sobie sprawę, że przysługuje im takie uprawnienie.

Dlatego, zgodnie z nowelizacją (dodany art. 56a do ustawy Prawo bankowe oraz ust. 2a i 2b do art. 14 ustawy o SKOK-ach), bank i SKOK obowiązany będzie przy zawieraniu umowy rachunku poinformować w sposób zrozumiały dla posiadacza rachunku o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Gdy tylko bank albo SKOK poweźmie informację o śmierci posiadacza rachunku, który wydał dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, będzie zobowiązany zawiadomić niezwłocznie osoby wskazane przez posiadacza rachunku o możliwości wypłaty na ich rzecz określonej kwoty.

Dodatkowo nowe regulacje określają, jaki wpływ ma śmierć posiadacza rachunku na zawartą umowę rachunku bankowego, a także określają skutki prawne niekorzystania z rachunku bankowego przez długi czas. Od 1 lipca 2016 r. umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna, niezawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu co do zasady z dniem śmierci posiadacza rachunku albo z upływem 10 lat od dnia wydania przez posiadacza rachunku ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku. Jeżeli jednak posiadacz rachunku nie wyda żadnej dyspozycji dotyczącej rachunku w ciągu 5 lat, bank albo SKOK prowadzący rachunek będzie miał obowiązek wystąpić do Ministra Cyfryzacji o udostępnienie danych z rejestru PESEL, by ustalić, czy posiadacz rachunku żyje.

Jedną z istotniejszych zmian, które będą miały znaczenie praktyczne dla spadkobierców, jest wprowadzenie obowiązku prowadzenia przez banki i SKOK-i centralnej informacji o rachunkach. Na żądanie spadkobiercy banki i SKOK-i będą zobowiązane (po zweryfikowaniu tytułu do spadku) do pozyskania dla każdego ze spadkobierców, który tego zażąda, informacji o wszystkich rachunkach prowadzonych w polskich bankach i SKOK-ach na rzecz spadkodawcy. Ze zbiorczej informacji spadkobierca uzyska dane banku lub SKOK-u, który prowadził rachunek spadkodawcy, numer rachunku oraz informację, czy rachunek jest nadal prowadzony. Procedura uzyskania informacji z centralnej bazy nie będzie skomplikowana, a uzyskanie informacji nie powinno zajmować więcej niż kilka czy kilkanaście dni. Spadkobierca będzie mógł jednak złożyć wniosek o udzielenie informacji z centralnej bazy jedynie wówczas, jeśli będzie znał dane przynajmniej jednego banku lub SKOK-u, który prowadził albo prowadzi rachunek spadkodawcy.

Najprawdopodobniej banki oraz SKOK-i będą pobierały opłaty za usługę, ale ustawa zastrzega, że nie może ona wynosić więcej niż koszt wygenerowania takiej informacji.

Przewiduje się, że nowelizacja rozwiąże problemy wielu osób, które po śmierci bliskich będą chciały uporządkować ich sprawy, a także znacznie zmniejszy liczbę tzw. uśpionych kont, na których od lat leżą środki zgromadzone przez zmarłych.

Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że zgodnie z nowymi przepisami prawo do uzyskania w dowolnym banku oraz SKOK-u zbiorczej informacji o rachunkach osoby fizycznej na wypadek jej śmierci mają mieć m.in. Komisja Nadzoru Finansowego, sąd lub prokurator w związku z toczącym się postępowaniem o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, sąd w związku z prowadzonym postępowaniem spadkowym, komornik sądowy oraz organ podatkowy przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych.

Ponieważ bank oraz SKOK będzie miał obowiązek zawiadomić gminę ostatniego miejsca zamieszkania posiadacza rachunku o dacie powzięcia informacji o śmierci posiadacza rachunku, także gmina będzie uprawniona do uzyskania zbiorczej informacji w dowolnym banku oraz SKOK-u.

Autorki: Aldona Leszczyńska-Mikulska, Dagmara Michalska.

Ministerstwo Finansów pracuje nad kolejnymi zmianami w ustawie o VAT, które mają uszczelnić system. Tym razem chce utrudnić rejestrowanie dla celów VAT podmiotów, które są potencjalnymi oszustami. Pomysł komentuje Zdzisław Modzelewski, który zwraca uwagę, że firmy świadczące usługi doradztwa podatkowego rejestrują dla klientów dziesiątki spółek.
 

Zdzisław Modzelewski, doradca podatkowy, wspólnik praktyki podatkowej GWW zwraca uwagę, że firmy świadczące usługi doradztwa podatkowego rejestrują dla klientów dziesiątki spółek.
– Na moment rejestracji nie można ocenić, do czego spółka będzie wykorzystana. Służby skarbowe musiałyby udowodnić takiemu pełnomocnikowi, że miał wiedzę o jej planowanym wykorzystaniu do celów wyłudzenia VAT, a to jest niezwykle trudne. Poza tym, zdecydowana większość wyłudzeń VAT opiera się właśnie na „działalności biznesowej”, tylko podatnicy nie odprowadzają od niej należnego fiskusowi podatku VAT. Wątpię, aby istniała możliwość skutecznego nałożenia odpowiedzialności na pełnomocnika. – wyjaśnia ekspert GWW.

Artykuł ukazał się na łamach Rzeczpospolitej dnia 13 czerwca 2016 r., link.

„Już kilka lat temu OECD opublikowała listę krajów, które nie uczestniczą w międzypaństwowej wymianie informacji w sprawach podatkowych lub uczestniczą w niej w niewielkim zakresie (tzw. czarna i szara lista). Groźba sankcji oraz względy reputacji na arenie międzynarodowej skłoniły większość państw znajdujących się na szarych i czarnych listach OECD do zawierania dwustronnych umów międzynarodowych o wymianie informacji podatkowych (Tax Information Exchange Agreements, TIEA).

Zgodnie z umowami międzynarodowymi typu TIEA wymianie podlegają nie tylko informacje podatkowe, ale również m.in. informacje na temat struktury własnościowej podmiotów. Szeroki jest również zakres podatków, których dotyczy wymiana informacji. Państwa określane mianem rajów podatkowych zgodziły się przekazywać informacje nie tylko o swoich rezydentach, ale o wszystkich podmiotach znajdujących się w ich właściwości terytorialnej, w tym także pozyskiwać informacje posiadane przez te podmioty. Wymianą mają być objęte także informacje bankowe oraz informacje znajdujące się w posiadaniu sektora usług administracyjnych. W największym stopniu na współpracę w zakresie wymiany informacji podatkowych zdecydowały się państwa (terytoria) będące byłymi koloniami brytyjskimi, w tym Jersey, Wyspa Man, Brytyjskie Wyspy Dziewicze, Kajmany, Bahamy, Bermudy, Guernsey” – pisze Aldona Leszczyńska-Mikulska.

Pełna treść artykułu dostępna pod linkiem.

"Państwa członkowskie Unii Europejskiej, w ślad za innymi państwami na świecie, intensyfikują prace nad poszerzeniem zakresu automatycznej wymiany informacji podatkowych, którą uznaje się za najefektywniejszą formę zwalczania zjawiska unikania opodatkowania.

Przepisami dyrektywy Rady 2011/16/UE w zakresie automatycznej wymiany informacji (zmienionej w 2014 i 2015 roku) Polska została zobligowana do implementacji przepisów, które są podstawą prawną do automatycznej wymiany między państwami członkowskimi Unii Europejskiej nie tylko informacji o typowych dochodach osób fizycznych gromadzonych na rachunkach bankowych (jak odsetki), lecz także w zakresie innych kategorii tzw. niefinansowych dochodów osób fizycznych" – pisze Aldona Leszczyńska-Mikulska.

Pełny artykuł dostępny pod linkiem.

Polska wprowadzi przepisy będące implementacją nowego globalnego standardu w zakresie automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych opracowanego przez OECD.

Ze względu na zwiększające się możliwości inwestowania za granicą w szeroką gamę produktów finansowych proces określania wysokości należnych podatków przez państwa staje się coraz trudniejszy. Dotychczasowa wymiana informacji między państwami członkowskimi UE w zakresie odsetek na rachunkach prowadzonych dla zagranicznych podatników okazała się niewystarczająca. Podatnicy ci mogą uchylać się od opodatkowania, to znaczy zatajać przed organami podatkowymi inne przychody z kapitałów osiągane za granicą, i nie odprowadzać podatków do budżetów państw, których są rezydentami. Administracje podatkowe tych państw mogą bowiem nie wiedzieć o wysokości przychodów, a nawet o samym fakcie, że podatnicy inwestują za granicą. W związku z tym automatyczna wymiana informacji w sprawach podatkowych stała się kluczowym celem na szczeblu międzynarodowym. Powstała konieczność rozszerzenia kategorii przychodów i innych informacji będących przedmiotem automatycznej wymiany oraz objęcia tą wymianą państw niebędących członkami UE.

Globalny standard automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych

W odpowiedzi na potrzebę skuteczniejszej walki z uchylaniem się od opodatkowania Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic Co-operation and Development – OECD) opublikowała w lipcu 2014 r. jednolity standard raportowania (Common Reporting Standard – CRS) będący globalnym standardem w zakresie automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych. Głównym założeniem wytycznych opracowanych przez OECD jest nałożenie na instytucje finansowe danego państwa obowiązku przekazywania swoim organom podatkowym informacji o rachunkach prowadzonych dla zagranicznych podatników. Zebrane informacje mają być okresowo i automatycznie przekazywane organom podatkowym państw, których rezydentami są ci podatnicy. Polska zobowiązała się do wprowadzenia nowego standardu od 2017 r.

Nastąpi to poprzez całkowicie nowy akt prawny. We wrześniu 2015 r. pojawił się projekt ustawy o obowiązkowej automatycznej wymianie informacji w dziedzinie opodatkowania. W toku prac legislacyjnych dostrzeżono jednak potrzebę uporządkowania i ujęcia wszystkich zagadnień związanych z wymianą informacji podatkowych (zarówno nowych, jak i już obowiązujących) w jednym akcie prawnym. Efektem tego jest kolejny projekt z 19 maja 2016 r. ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. W aktualnym stanie prawnym zagadnienia dotyczące informacji podatkowych i ich wymiany wynikają przede wszystkim z Ordynacji podatkowej, a także z umów o unikaniu podwójnego opodatkowania i innych umów międzynarodowych. W dziale VIIA Ordynacji podatkowej uregulowane są ogólne i szczegółowe zasady wymiany informacji. Ze względu na dużą objętość projektowanych zmian uznano, że wprowadzenie ich do Ordynacji będzie negatywnie rzutowało na jej strukturę. W związku z tym zaproponowano umieszczenie ich w odrębnej ustawie przy jednoczesnym przeniesieniu do niej przepisów działu VIIA Ordynacji.

Celem nowego projektu ustawy jest m.in wprowadzenie do polskiego ustawodawstwa założeń unijnej dyrektywy Rady 2014/107/UE z dnia 9 grudnia 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania. Dyrektywa ta jest zbieżna z globalnym standardem w zakresie automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych opracowanym przez OECD. Nowe przepisy dyrektywy miały znaleźć odzwierciedlenie w ustawodawstwach państw członkowskich UE najpóźniej z początkiem 2016 r. Polski projekt obecnie znajduje się jednak na etapie konsultacji publicznych. Zgodnie z założeniami ustawa ma wejść w życie 1 września 2016 r.

Na czym będzie polegać automatyczna wymiana informacji podatkowych?

Ustawa nałoży na polskie instytucje finansowe (m.in. banki, domy maklerskie, fundusze inwestycyjne i zakłady ubezpieczeń) obowiązek regularnego informowania Ministra Finansów i upoważnionych przez niego organów o rachunkach prowadzonych dla zagranicznych podatników. Informacje te będą następnie przekazywane za pomocą środków komunikacji elektronicznej administracjom podatkowym państw, których rezydentami są posiadacze rachunków. Co istotne, wymiana informacji będzie odbywała się automatycznie, tj. bez uprzedniego wniosku państwa rezydencji podatnika. Minister Finansów będzie przekazywał z urzędu informacje o rachunkach co roku w terminie do 30 września po roku kalendarzowym, którego informacje te będą dotyczyły.

Wprowadzenie globalnego standardu jest, obok rozwiązań wprowadzonych w ramach umowy FATCA i wykonującej ją ustawy z 9 października 2015 r. (o których piszemy w tekście „Trudny los amerykańskiego podatnika”), jedną z istotniejszych zmianw zakresie międzynarodowej wymiany informacji podatkowych. Do tej pory Polska była zobowiązana do udzielania takich informacji przede wszystkim na wniosek zagranicznych administracji podatkowych. Prawdą jest, że obecnie państwa członkowskie UE, także Polska, wymieniają się już automatycznie informacjami o niektórych kategoriach przychodów osiąganych przez zagranicznych podatników (w tym o wspomnianych już odsetkach na rachunkach bankowych). Projektowana ustawa rozszerzy jednak zakres wymiany informacji o przychodach, co może skutecznie uniemożliwić podatnikom ukrywanie kapitałów za granicą. Co więcej, stworzy ona możliwość automatycznej wymiany także z państwami niebędącymi członkami UE (realizacja globalnego standardu).

Informacje będące przedmiotem wymiany

Zgodnie z projektem ustawy informacje o rachunkach będą zawierać przede wszystkim dane osób fizycznych lub innych podmiotów przez nie kontrolowanych, będących posiadaczami rachunków, w tym numer identyfikacji podatkowej nadany przez ich państwo rezydencji, informacje na temat państwa rezydencji, numer rachunku oraz kwoty przychodów, takich jak odsetki, dywidendy, przychody ze sprzedaży aktywów finansowych i inne przychody osiągnięte w związku z aktywami posiadanymi na rachunku (przychody z kapitałów). Aby zminimalizować szanse ukrycia jakichkolwiek nieopodatkowanych przychodów, instytucje będą miały również obowiązek przekazywania informacji o saldach rachunków.

Kontrola sprawozdawczości instytucji finansowych

Minister Finansów będzie upoważniony do przeprowadzania w instytucjach finansowych kontroli prawidłowości i terminowości wykonywania przez nie obowiązków informacyjnych. Co do zasady instytucje finansowe mogą dokonywać korekt przekazywanych informacji. Nie będzie to jednak możliwe w trakcie trwania kontroli. Minister, lub upoważniony przez niego organ, będzie mógł w szczególności żądać udzielenia niezbędnych wyjaśnień, udostępniania ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów oraz sporządzać ich kopie. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zostanie wskazany termin do ich usunięcia. Niedopełnienie obowiązków informacyjnych lub nieusunięcie w terminie stwierdzonych nieprawidłowości może skutkować nałożeniem na instytucje finansowe kary pieniężnej w wysokości do 1 000 000 zł. W zakresie nieuregulowanym w ustawie do kontroli instytucji finansowych odpowiednie zastosowanie znajdą wybrane przepisy Ordynacji podatkowej dotyczące postępowania podatkowego oraz kontroli podatkowej.

Podsumowanie

Wydaje się, że wprowadzenie sprawnie działającego globalnego systemu wymiany informacji podatkowych pozostaje kwestią czasu. Nadchodzące zmiany pokazują, że ukrywanie przychodów za granicą stanowi coraz poważniejszy problem organów podatkowych, które obecnie nie dysponują wystarczająco skutecznymi instrumentami do walki z uszczuplaniem wpływów budżetowych wskutek ukrywania kapitałów za granicą. Uchwalenie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami w teorii odpowiada globalnemu standardowi opracowanemu przez OECD, mającemu odzwierciedlenie w prawie unijnym. Czas jednak pokaże, czy w planowanym kształcie będzie to skuteczne rozwiązanie problemu uchylania się od opodatkowania. Regularne przekazywanie informacji o rachunkach pozwoli wprawdzie organom podatkowym na dokładne monitorowanie zagranicznych inwestycji i wykrywanie przychodów, od których nie zapłacono należnego podatku. Pozostaje jednak pytanie, czy mimo to należycie wywiążą się one z nałożonych na nie obowiązków informacyjnych i czy administracja podatkowa będzie w stanie skutecznie eliminować ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie.