Autor: ts_pm

W poprzednim wpisie („Zdążyć przed przedawnieniem, czyli o instrumentalnym wszczynaniu postępowań karnych skarbowych”) przedstawiłam zjawisko wszczynania przez finansowe organy ścigania postępowań karnych skarbowych, wyłącznie w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Czy zebrane przez nas dane za lata 2008-2014, pochodzące od urzędów kontroli skarbowej, potwierdzają tę tezę? I czym charakteryzują się takie instrumentalne wszczęcia?

Marginalna działalność
Uzyskane z uks-ów informacje (w trybie dostępu do informacji publicznej) wskazują na to, że zjawisko wszczynania postępowań karnych skarbowych jeszcze w trakcie postępowań kontrolnych jest zjawiskiem marginalnym z perspektywy całościowej działalności urzędu. Co istotne, ilość prowadzonych każdego roku przez organy postępowań kontrolnych na przestrzeni lat 2008-2014 utrzymywała się na podobnym poziomie. Natomiast odsetek postępowań kontrolnych, w trakcie których wszczęto postępowania karne skarbowe w ogólnej liczbie prowadzonych w danym roku przez urząd postępowań, wahał się od 1.3% w 2008 roku do 6.2% w 2014. Pomimo więc, że wartość ta rosła na przestrzeni lat, to wciąż pozostawała na dość niskim poziomie. Można zatem uznać, iż jest to procedura o charakterze wyjątkowym.

Wyjątkowe okoliczności
Przyjrzyjmy się więc bliżej tym postępowaniom kontrolnym, w trakcie których wszczęto postępowania karne skarbowe. Jakie to wyjątkowe okoliczności spowodowały, że organ zdecydował się zastosować środek tak sporadycznie przecież wykorzystywany w jego działalności? Okazuje się, że aż 89% tych postępowań kontrolnych, w trakcie których wszczęto postępowanie karne skarbowe to postępowania, których przedmiotem były zobowiązania podatkowe zagrożone przedawnieniem z końcem roku, w którym wszczęto postępowanie karne skarbowe. Tym specjalnym czynnikiem, który wpływa na zastosowanie przez organ tego wyjątkowego środka, jakim jest wszczęcie postępowania karnego skarbowego jeszcze przed zakończeniem postępowania kontrolnego, jest więc ryzyko przedawnienia zobowiązania podatkowego. Nastąpiłoby to z końcem roku, gdyby nie wszczęte postępowanie karne skarbowe.

Co z pozostałymi postępowaniami?
Tylko w 11% przypadków postępowań kontrolnych, w trakcie których wszczęto postępowania karne skarbowe, miało to miejsce w trakcie postępowania, którego przedmiotem nie było zobowiązanie przedawniające się z końcem danego roku. Co to za przypadki?

Nie znamy dokładnej odpowiedzi na to pytanie. Możemy jednak przypuszczać, że wynika to z tego, że często postępowania karne skarbowe wszczynane są w przedmiocie uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie zobowiązań podatkowych za kilka okresów podatkowych. Zazwyczaj tylko jeden z nich uległby przedawnieniu z końcem roku, gdyby nie wszczęte uprzednio postępowanie karne skarbowe. Ma to związek z tym, że organy skarbowe często prowadzą postępowania kontrolne, które dotyczą kilku okresów. W toku tych postępowań często pojawiają się te same wątpliwości co do prawidłowości rozliczeń podatkowych, co w przypadku okresu zagrożonego przedawnieniem. Finansowe organy ścigania wszczynają więc postępowanie karne skarbowe łącznie także za pozostałe okresy podatkowe. Część z tych 11% postępowań kontrolnych mogła więc wchodzić w zakres postępowania karnego skarbowego wyłącznie ze względu na fakt, iż co najmniej jeden okres objęty postępowaniem kontrolnym, zagrożony był przedawnieniem.

Podsumowanie
Organy skarbowe rzadko decydują się na wszczęcie postępowania karnego skarbowego w trakcie postępowania kontrolnego. Jeżeli już to robią, dotyczy to prawie wyłącznie postępowań kontrolnych, mających za przedmiot zobowiązanie podatkowe zagrożone przedawnieniem. Jedną z cech charakteryzujących instrumentalnie wszczęte postępowanie karne skarbowe jest więc okoliczność, iż zostało ono wszczęte w trakcie takiego postępowania kontrolnego/podatkowego. Jakie są pozostałe okoliczności warunkujące instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego? O tym w kolejnym wpisie.

Artykuł ukazał się na blogu Lexplorers.pl.

Niezależnie od tego, czym zajmujemy się zawodowo, słowo „mandat” generalnie źle się nam kojarzy. Inaczej jest w przypadku członków zarządu spółki z o.o. Osoba piastująca funkcję członka zarządu zawsze musi bowiem dysponować tzw. mandatem. Z punktu widzenia prawa handlowego, pojęcie mandatu nie ma pejoratywnego znaczenia. Mandat to inaczej kompetencja do pełnienia obowiązków członka zarządu. Jeżeli określona osoba nie posiada mandatu, to nie może wykonywać zadań członka zarządu.

Mandat może wygasnąć

Członek zarządu zaczyna wykonywać swój mandat z chwilą powołania na wspomniane stanowisko. Należy jednak pamiętać, że mandat może wygasnąć. Potencjalnych przyczyn wygaśnięcia mandatu jest wiele. Przykładowo, mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

Kłopoty mogą pojawić się wtedy, gdy zainteresowany nie wie, że przysługujący mu mandat wygasł. W takiej sytuacji przestaje być on bowiem członkiem zarządu i nie może podejmować żadnych działań w imieniu spółki. Natomiast spółka powinna ponownie powołać daną osobę w skład zarządu (odnawiając jej mandat), ewentualnie uzupełnić skład zarządu w inny sposób.

Co, jeśli działa się bez mandatu

Tutaj najlepiej odwołać się do przykładu:

„Mandat członka zarządu wygasł, w związku z tym, że upłynął czas, na jaki powołano go w skład zarządu. Wspólnicy zapomnieli o tym, że daną osobę należy ponownie powołać do zarządu. Sam zainteresowany uznał, że skoro nadal jest wpisany do KRS, to ciągle może działać za spółkę. W konsekwencji podpisał on w imieniu spółki umowę na dostawę towaru od zewnętrznego kontrahenta. Kontrahent dostarczył towar, ale spółka nie zapłaciła za niego.”

Co się może stać, jeżeli były członek zarządu wciąż reprezentuję spółkę, np. podpisując umowy? W takim przypadku mówi się o czynności prawnej dokonanej przez tzw. fałszywego piastuna organu osoby prawnej. Przede wszystkim analizowana czynność może zostać potraktowana jako nieważna. Poważne konsekwencje mogą jednak dotknąć także fałszywego piastuna. Odpowiada on bowiem materialnie za szkody powstałe po stronie kontrahenta spółki.

Kto jako organ osoby prawnej zawarł umowę w jej imieniu nie będąc jej organem (czyli fałszywy organ) może być pociągnięty do odpowiedzialności przez drugą stronę umowy. Kontrahent, który dostarczył spółce towar, ma prawo domagać się od byłego członka zarządu zwrotu tego, co spółka otrzymała w wykonaniu umowy. Poza tym kontrahent może wystąpić wobec fałszywego piastuna o naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o braku umocowania.

O czym jeszcze musi pamiętać członek zarządu ?

Kontrahent spółki co do zasady powinien sprawdzić zasady reprezentacji spółki ujawnione w KRS, w tym skład jej zarządu. Jednocześnie jednak może on powołać się na domniemanie, zgodnie z którym informacje dotyczące spółki wpisane do KRS są prawdziwe. Druga strona umowy nie tyle powinna, co musi działać w zaufaniu do danych wpisanych do KRS – o ile nie zaistniały żadne przesłanki podważające takie zaufanie.

Co powinna zrobić spółka ?

Spółka nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały wpisane do KRS. Dlatego też spółka powinna więc niezwłocznie zaktualizować dane w KRS, tzn. wykreślić byłego członka zarządu. Jednocześnie spółka nie może doprowadzić do tego, że były członek zarządu nadal działać będzie w jej imieniu.

Szczegółowe wytyczne znaleźć można m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2017 r. (IV CSK 143/16). Wspomniany wyrok dotyczy umowy o kredyt bankowy podpisanej przez osobę wciąż ujawnioną w KRS, pomimo ustania jej mandatu. W sytuacji, w której bank nie mógł odzyskać pożyczonych pieniędzy od spółki, wystąpił z roszczeniami wobec rzekomego członka zarządu.

Artykuł został opublikowany na blogu Lexplorers.pl

Pojęcie interesu publicznego w nauce prawa administracyjnego oraz w nauce administracji zajmuje w siatce pojęciowej centralną pozycję. W konsekwencji jest także naczelnym pojęciem publicznoprawnej ochrony konkurencji. Prawodawca nie zdecydował się na zdefiniowanie „interesu publicznego” w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. W efekcie interpretacja tego pojęcia w znacznej mierze zależy od orzecznictwa.

Artykuł do pobrania w formacie pdf.

Autor w niniejszym opracowaniu argumentuje, że udzielanie świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej może być postrzegane na gruncie publicznoprawnej ochrony konkurencji jako element dobrobytu konsumentów (consumer welfare). Podjęta została także próba dyskusji z poglądem, jakoby cel konkurencji, rozumiany jako konkurencja „sama w sobie”, był nadrzędny nad dobrem konsumentów (pacjentów). Niniejszy artykuł ma na celu analizę prawną zagadnienia, które pojawiło się w orzecznictwie oraz zostało skomentowane w doktrynie. Chodzi tu o problem związany z publicznym prawem konkurencji, tj. czy pozytywnym skutkiem konkurencji na rynku właściwym – tutaj: na krajowym rynku świadczeń zdrowotnych – może być leczenie pacjentów (konsumentów) za pomocą metod i środków zgodnych z aktualną wiedzą medyczną. Należy zatem zbadać, czy interpretacja pojęcia interesu publicznego w ramach publicznego prawa konkurencji może doprowadzić do takiego wniosku.
 

„Zarzut nieważności uchwały wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed sądem administracyjnym (wyrok NSA z dnia 27 października 2015 r., I FSK 831/14” w  Orzecznictwo w sprawach podatkowych – komentarze do wybranych orzeczeń pod redakcją naukową B. Brzezińskiego, W. Morawskiego.

W artykule podjęto problematykę prowadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego działalności telekomunikacyjnej w zestawieniu z regulacjami prawnymi w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Postęp technologiczny umożliwia coraz szersze świadczenie różnorodnych usług. Te możliwości aktualizują się także w kontekście świadczeń zdrowotnych, jednakże jeszcze do niedawna, z uwagi na brak odpowiednich regulacji, świadczenie usług na odległość w tym zakresie budziło liczne kontrowersje (autor przedstawia nowelizację przepisów, która zniosła bariery w tej sferze). Publikacja ma także na celu ukazanie kompetencji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w zakresie kontroli podejmowania i wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego działalności telekomunikacyjnej. Analizie prawnej poddano także usługi telemedyczne, stawiając tezę, że stanowią one usługi o charakterze użyteczności publicznej.

Artykuł do pobrania w formacie PDF.

Dr nauk prawnych Tomasz Nowak jest współautorem publikacji w jej siedmiu wydaniach.

Redakcja: prof. dr hab. H.Dzwonkowski.

Skoro ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, nie określił żadnych reguł dotyczących korekty wartości należnego przychodu podatkowego w danym okresie rozliczeniowym, to nie ma również podstaw prawnych, aby przyjmować, że dla daty rozliczenia takiej korekty przychodu netto i w konsekwencji dla określenia momentu(daty) powstania obowiązku podatkowego istotne znaczenie mają okoliczności związane zwystawieniem faktury korygującej, która obniżyałaby przychód. W rezultacie, bez względu na przyczynę wystawienia wystawienia faktury korygującej, korekta wielkości przychodu powinna być rozliczona w okresie rozliczeniowym, w którym został już ujęty przychód należny, z uwzględnieniem zasad określających daę powstania przychodu.*

*Wyrok opublikowany w Przeglądzie Orzecznictwa Podatkwoego 2017, Z.3, poz. 45.

Artykuł do pobrania w formacie PDF.

"Instytucje kontrolujące wskazują, że środki unijne przekazane na dofinansowanie projektu, który w efekcie okazał się wadliwy, podlegają zwrotowi. Beneficjenci argumentują jednak, że dokładniejsza ocena projektów przez instytucje przyznające środki pozwoliłaby im uniknąć dotkliwych konsekwencji finansowych i personalnych. Spór ten zazwyczaj znajduje finał przed sądem administracyjnym. 

Sytuacja, w której dochodzi do dofinansowania już zrealizowanego, lecz obarczonego nieprawidłowością projektu, stanowi trudną do rozwiązania kwestię. Z jednej strony instytucje kontrolujące wskazują, że w takim stanie rzeczy przekazane środki muszą zostać zwrócone, ponieważ nie sposób kwalifikować do objęcia wsparciem z funduszy unijnych takich wydatków, które są obarczone nieprawidłowościami. Z drugiej strony beneficjenci oponują, że gdyby instytucje przyznające środki skrupulatniej oceniały projekty, to tego typu przypadków można byłoby uniknąć. Wówczas wnioskodawcy nie uzyskiwaliby wprawdzie środków, ale jednocześnie nie byli pociągani do różnorakiej odpowiedzialności, w tym finansowej (odsetki liczone jak dla zaległości podatkowych) oraz personalnej (z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych). Autor w niniejszym artykule zważy obie racje oraz wskaże, w jaki sposób do problemu podchodzą sądy administracyjne.

Weryfikacja kwalifikowalności wydatków na etapie oceny projektu
Zasadniczo ocena kwalifikowalności wydatków w projekcie unijnym odbywa się na dwóch etapach, odpowiednio podczas oceny projektu oraz podczas jego realizacji. Na etapie oceny projektu (ściślej na etapie oceny wniosku o jego dofinansowanie) dochodzi – co do zasady – do potencjalnej oceny kwalifikowalności wydatków. Jeżeli zaś chodzi o realną (rzeczywistą) ocenę kwalifikowalności wydatków, to ta ma miejsce dopiero wówczas, gdy projekt jest realizowany, a wydatki objęte unijnym wsparciem zostały poniesione.

Do rzeczywistej oceny kwalifikowalności wydatków już na etapie oceny zgłoszonych do dofinansowania projektów nie dochodzi z tego powodu, że w przeważającej części przypadków wydatki te nie są jeszcze poniesione – wnioskodawca zgłasza bowiem do dofinansowania przedsięwzięcie (projekt), które jest dopiero planowane. W tej sytuacji nie ma podstaw do tego, by dokonać kompletnej oceny kwalifikowalności wydatków.

Należy jednak zauważyć, że na etapie oceny projektu może dojść do sytuacji, w której rzeczywista weryfikacja kwalifikowalności poniesionych wydatków jest już możliwa. Dzieje się tak wówczas, gdy projekt (odpowiednio jego część) został już zrealizowany.

Rodzą się przy tym kluczowe pytania: czy jeśli wystąpi sposobność do rzeczywistej oceny kwalifikowalności na etapie oceny projektów, to instytucja przyznająca środki ma taki obowiązek, czy tylko takie uprawnienie? A może w ogóle nie posiada kompetencji do przeprowadzenia tego rodzaju weryfikacji?

Stanowisko oceniających

Zasadniczo instytucje przyznające środki unijne przyjmują jednolite stanowisko, zgodnie z którym instytucje te nie posiadają kompetencji do tego, by na etapie oceny projektów zgłoszonych do objęcia wsparciem unijnym w sposób rzeczywisty oceniać kwalifikowalność wydatków, i to niezależnie od tego, czy wydatki te zostały faktycznie poniesione.

Instytucje przyznające środki unijne, motywując swoje stanowisko, powołują się na treść „Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014–2020”. W obecnie obowiązującej wersji wytycznych wskazano w podrozdziale 6.2 pkt 2, że:

Ocena kwalifikowalności poniesionego wydatku dokonywana jest przede wszystkim w trakcie realizacji projektu poprzez weryfikację wniosków o płatność oraz w trakcie kontroli projektu, w szczególności kontroli w miejscu realizacji projektu lub siedzibie beneficjenta. Niemniej, na etapie oceny wniosku o dofinansowanie dokonywana jest ocena kwalifikowalności planowanych wydatków.

W podrozdziale 6.2 pkt 1 „Krajowych wytycznych dotyczących kwalifikowania wydatków w ramach funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w okresie programowania 2007–2013” wskazywano natomiast, że:

Ocena kwalifikowalności wydatku polega na analizie zgodności jego poniesienia z obowiązującymi przepisami. Oceny takiej dokonuje się zarówno na etapie wyboru wniosku o dofinansowanie projektu, jak i podczas realizacji projektu. Na etapie wyboru wniosków sprawdzeniu podlega potencjalna kwalifikowalność wydatków ujętych we wniosku. Przyjęcie danego projektu do realizacji i podpisanie z beneficjentem umowy o dofinansowanie nie oznacza, że wszystkie wydatki, które beneficjent przedstawi do refundacji w trakcie realizacji projektu (lub rozliczenia – w przypadku systemu zaliczkowego), będą kwalifikować się do współfinansowania. Kwalifikowalność poniesionych wydatków oceniana jest również w trakcie realizacji projektu, kiedy beneficjent przedkłada kolejne wnioski o płatność oraz w trakcie kontroli projektu na miejscu."

Pełna treść artykułu jest dostępna w papierowym wydaniu pisma.