Koniec odwoływania się do izby skarbowej. Podatnik poskarży się prosto do sądu.

Doktor Tomasz Nowak komentuje rewolucyjną propozycję MF, która oznacza rezygnację z dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego w sprawach podatkowych.

KOMENTARZ | Tomasz Nowak, doktor nauk prawnych

O ile postępowania będą prowadzone rzetelnie, to zmniejszenie ilości instancji podatkowych powinno przyczynić się do skrócenia czasu i kosztów prowadzenia postępowań. Nie będzie przecież konieczności uruchamiania dwóch instancji procesowych, a w związku z tym nie będzie również konieczności dwukrotnego angażowania urzędników do rozstrzygnięcia tej samej sprawy.

Rozstrzygnięcie sprawy tylko w jednej instancji może również działać mobilizująco na podatników. Ich aktywność dowodowa będzie wyczerpywać się tylko w jednej instancji. Z uwagi na swój interes nie będą już mogli np. wstrzymywać się z ujawnieniem dowodu dopiero do czasu postępowania odwoławczego. Zatem nowe rozwiązanie może eliminować sytuacje, w których dopiero w końcowej fazie postępowania w drugiej instancji organ zostaje zaskakiwany dowodami, o których istnieniu wie tylko podatnik.

Z drugiej jednak strony, nie będzie możliwości powtórnej weryfikacji rozstrzygnięć „wewnątrz” administracji podatkowej. Administracja podatkowa może być w większym stopniu narażona na przegraną w sądzie, a to już może zwiększyć koszty po jej stronie, np. przez konieczność zwrotu kosztów procesowych. Znacznie zwiększy się zatem "ciężar" odpowiedzialności urzędnika decydującego o podejmowanym przez organ rozstrzygnięciu.

Z tych powodów zmiana modelu postępowania podatkowego powinna przyczynić się do zwiększenia roli sądów administracyjnych. Być może nawet zmiana ta mogłaby stanowić przyczynek do rozważenia zmiany modelu postępowania przed sądami administracyjnymi. Skoro sprawa podatkowa miałaby zostać rozpatrzona tylko w jednej instancji, to należy zastanowić się nad zwiększeniem kompetencji sądów administracyjnych, np. przez rozszerzenie zakresu postępowania dowodowego. Dawałoby to podatnikom poczucie sprawiedliwego rozstrzygnięcia, a jednocześnie prowadziłoby do szybszego i skuteczniejszego usunięcia nieprawidłowości w działaniu organu podatkowego.

Artykuł ukazał się w Dzienniku Gazecie Prawnej z dnia 24 lutego 2016 r., link.