Zdążyć przed klauzulą i skorzystać z optymalizacji

Prace nad klauzulą dot. obejścia przepisów prawa podatkowego dobiegają końca. Zgodnie z projektem nowe przepisy mają wejść w życie jeszcze w tym roku. To ostatni moment na podjęcie działań, które pod rządami nowego prawa będą już mogły zostać zakwestionowane przez władze skarbowe – felieton Artura Cmocha.

FELIETON | Artur Cmoch, doradca podatkowy, wspólnik zarządzający GWW Tax 

Zdążyć przed klauzulą i skorzystać z optymalizacji

Obecne przepisy z zakresu prawa podatkowego nie przewidują regulacji, na podstawie których organy podatkowe mogłyby kwestionować skutki legalnych transakcji, nawet jeśli ich głównym celem było zmniejszenie obciążeń podatkowych. W tym miejscu warto przypomnieć wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 maja 2004 r. dotyczący oceny zgodności z Konstytucją poprzedniej klauzuli dotyczącej obejścia przepisów prawa podatkowego. Zgodnie z przedmiotowym wyrokiem, brak jest w systemie prawa podatkowego normy prawnej, która zakazywałaby niższego opodatkowania (oczywiście, jeżeli podatnik dochodzi do takiego celu przy zastosowaniu legalnych środków działania). Fundamentem przedstawionego powyżej stanowiska Trybunału Konstytucyjnego jest stwierdzenie, że dokonanie czynności prawnej zgodnej z prawem, nie może być na gruncie przepisów prawa podatkowego podważane z uwagi na osiągnięcie zamierzonego celu podatkowego. Jeżeli zatem efekt w postaci optymalizacji podatkowej jest osiągany za pomocą legalnych działań, organy podatkowe nie mają prawa kwestionować skuteczności podjętych czynności zmierzających do optymalizacji. Na marginesie należy dodać, że także nowe przepisy zapewne zostaną ocenione przez Trybunał. Istotne jest w jak Trybunał odniesie się do nowych regulacji w kontekście wyrażonego wcześniej poglądu na temat konstytucyjności klauzuli obejścia przepisów.

Warto zatem zastanowić się, jakie działania może podjąć podatnik, których efektem może być zmniejszenie obciążeń podatkowych. W ostatnich latach jednym z popularniejszych sposobów na osiągnięcie optymalizacji podatkowej, było wydzielenie znaków towarowych i innych wytworzonych wartości niematerialnych i prawnych do odrębnej spółki. W wyniku ich przeniesienia z uwzględnieniem rynkowej wyceny, nowy właściciel zyskuje prawo do amortyzacji od wspomnianej wyceny. Zatem przychód osiągany z opłat licencyjnych jest równoważony odpisami amortyzacyjnymi. Jednocześnie po stornie dotychczasowego właściciela pojawia się koszt uzyskania przychodów w postaci uiszczanych opłat licencyjnych. W uproszczeniu zatem podatnik zyskuje oszczędność podatkową wynosząca 19% rynkowej wyceny znaku towarowego.  Analogiczny mechanizm znajduje zastosowanie w przypadku nieruchomości. W sytuacji, gdy wartość księgowa danej nieruchomości znacząco odbiega od jej wartość rynkowej, możliwe jest jej przeszacowanie dla celów podatkowych, w wyniku czego podatnik zyskuje podwyższoną podstawę do amortyzacji lub wyższy koszt uzyskania przychodów w przypadku sprzedaży nieruchomości.

Kolejnym mechanizmem pozwalającym na oszczędności podatkowe, jest tak zwana wymiana udziałów. Podatnik (grupa podatników), który przeniesie udziały (akcje) w danej spółce, dające bezwzględną większość praw głosu, do innej spółki, może podatkowo wycenić przenoszone udziały według ich wartości rynkowej. Wartość ta stanowić będzie koszt uzyskania przychodów w przypadku sprzedaży udziałów  albo ich umorzenia.

Powyższe przykłady oczywiście nie wyczerpują katalogu transakcji. Warto zatem dokonać weryfikacji dotychczasowej polityki podatkowej i zastanowić się nad skorzystaniem z możliwości optymalizacji podatkowej, w granicach przewidzianych przez obecne przepisy.