Zmiany w prawie dot. pobytu Ukraińców w Polsce

aktualności
04.03.2022

Rosyjska agresja na Ukrainę i związany z nią napływ uchodźców z objętych wojną obszarów na terytorium naszego kraju spowodowały konieczność podjęcia działań legislacyjnych pozwalających na uregulowanie sytuacji prawnej obywateli Ukrainy, którzy opuszczają swoje państwo, oraz na zapewnienie im w związku z tym niezbędnej pomocy humanitarnej.

Rządowe plany pomocy

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje obecnie nad ustawą, która ma uregulować podstawę prawną do legalnego pobytu w Polsce oraz umożliwić korzystanie ze wsparcia finansowego przez obywateli Ukrainy. Dotyczy to tych obywateli, którzy wjechali na terytorium Polski bezpośrednio z Ukrainy w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w tym państwie.

Z posiadanych informacji wynika m.in., że projektowana ustawa zakłada, że pobyt obywateli Ukrainy w Polsce będzie uważany za legalny w okresie 18 miesięcy, licząc od 24 lutego 2022 r. Do uznania pobytu w Polsce za legalny zgodnie z projektowaną ustawą konieczne będzie spełnienie dwóch warunków. Po pierwsze, obywatel Ukrainy będzie musiał przybyć do Polski bezpośrednio z Ukrainy. Po drugie, przyjazd ten będzie musiał mieć miejsce w okresie od 24 lutego 2022 r. do dnia określonego w rozporządzeniu wydanym przez Radę Ministrów. Dzień ten będzie ostatnim dniem okresu, w którym wjazd do Polski będzie skutkował tym, że pobyt obywatela Ukrainy w Polsce będzie uznawany za legalny.

Projekt ustawy ma w założeniu również uprawniać do wykonywania pracy przez obywateli Ukrainy, przebywających w tym okresie w Polsce, oraz wprowadzać uproszczone zasady, na jakich polscy pracodawcy będą powierzać wykonywanie pracy. Jeżeli projektowana ustawa wejdzie w życie, obywatelom Ukrainy, których pobyt w Polsce będzie uznawany za legalny, będą również udzielane na ich wniosek zezwolenia na pobyt czasowy na okres 3 lat.

Co istotne, ustawa ma zakładać, że jeżeli z jakichkolwiek powodów w momencie przyjazdu do Polski obywatel Ukrainy z nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, to obywatel Ukrainy będzie mógł zarejestrować w gminie swój pobyt w Polsce. W tym celu wystarczające ma być złożenie przez cudzoziemca wniosku nie później niż 90 dni od dnia wjazdu do Polski.

Poza zasadami dotyczącymi legalizacji pobytu obywateli Ukrainy w Polsce i powierzania im pracy projekt ustawy wymienia pomoc, jaką będą mogli oni otrzymać w czasie przebywania na terytorium Polski. W tym zakresie ustawa ma umożliwiać wojewodom udzielenie obywatelom Ukrainy pomocy w zakwaterowaniu, wyżywieniu czy niezbędnym transporcie. Zgodnie z projektem ustawy obywatele Ukrainy, których pobyt w Polsce będzie uznawany za legalny, będą mieli również prawo do otrzymania polskich świadczeń rodzinnych oraz socjalnych. Ustawa przewiduje również udzielenie pomocy w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 500 zł dla osoby samotnie gospodarującej lub 300 zł na osobę w rodzinie. Świadczenie ma być przeznaczone na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe. Obywatele Ukrainy będą mogli również korzystać w Polsce z opieki medycznej.

Należy jednak podkreślić, że na tym etapie prac legislacyjnych wskazane założenia mogą ulec modyfikacji bądź zostać całkowicie usunięte z projektu. Zgodnie z zapowiedziami głosowanie nad projektem ustawy ma odbyć się na początku przyszłego tygodnia. Będziemy Państwa informować o przebiegu prac legislacyjnych nad projektem oraz ostatecznym kształcie przyjętych przez ustawodawcę rozwiązań.

Unijne plany pomocy

Niezależnie od powyższego działania mające na celu pomoc uchodźcom podjęła również Unia Europejska. Komisja Europejska zaproponowała uruchomienie tzw. dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony, mającej na celu wsparcie osób uciekających przed wojną na Ukrainie.

Uruchomienie dyrektywy umożliwi udzielenie tymczasowej ochrony uchodźcom z Ukrainy oraz uproszczenie kontroli granicznych na granicach UE z Ukrainą.

W pierwszym zakresie dyrektywa dotyczy bowiem m.in. ograniczenia formalności i udzielenia uchodźcom prawa pobytu, dostępu do rynku pracy, dostępu do mieszkania, pomocy społecznej, pomocy medycznej oraz środków utrzymania.

W zakresie ochrony granic dyrektywa pozwoli z kolei na uproszczenie kontroli granicznych, większą elastyczność w zakresie warunków wjazdu na terytorium UE oraz wprowadzenie specjalnych środków organizacyjnych, aby ułatwić wjazd i wyjazd służbom ratowniczym, policji i straży pożarnej, m.in. w celu zapewnienia pomocy medycznej oraz dostaw żywności i wody osobom oczekującym na przekroczenie granicy.

Przyjęcie wniosku w sprawie uruchomienia dyrektywy należy do Rady. Na nadzwyczajnym posiedzeniu 27 lutego 2022 r. Rada wyraziła już szerokie poparcie i zobowiązała się do omówienia sprawy na posiedzeniu Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych 3 marca 2022 r. Jak dotąd nie przekazano jednak informacji w sprawie uruchomienia dyrektywy. Będziemy zatem na bieżąco śledzić tę kwestię i poinformujemy o podjętej przez Radę decyzji.

Zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami:

Podziel się

Powiązane wpisy