Koniec sporów o moment wykonania usługi budowlanej. Wygrana GWW przed TSUE

Koniec sporów o moment wykonania usługi budowlanej – wyrok  w sprawie C-224/18 Budimex SA – wygrana GWW Ladziński, Cmoch i Wspólnicy przez Trybunałem Sprawiedliwości UE.

W dniu 2 maja 2019 r. TSUE ogłosił wyrok w prowadzonym przez pełnomocnika GWW Ladziński Cmoch i Wspólnicy postępowaniu sprawie Budimex SA. Spór dotyczył zdefiniowania „momentu’ wykonania usługi budowanej, który to moment po 1 stycznia 2014 r. był interpretowany przez resort finansów i sądy administracyjne w oderwaniu od obowiązującej od 21 lat praktyki w branży budowanej oraz wbrew postanowieniom zawieranych umów.

Po 1 stycznia 2014 r. przyjmowano, że dla celów VAT usługa budowlana/budowlano – montażowa winna być uznawana za wykonaną w momencie jej faktycznego wykonania, bez uwzględnienia faktu akceptacji wykonanych prac przez zamawiającego, dokonywanego w ustalonej formie (protokołu odbioru prac, protokołu zdawczo – odbiorczego). Resort finansów konsekwentnie podkreślał, iż protokół wykonania prac jest jedynie czynnością techniczną, tym samym nie określa zakresu wykonanych prac, które już zostały wykonane wcześniej. Dodatkowo,  w dniu 1 kwietnia 2015 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną uznając, iż za moment wykonania prac budowlanych i budowlano- montażowych należy przyjąć dzień zgłoszenia prac do odbioru. 

Budimex, nie zgadzając się z wydaną dla niego interpretacją, skierował sprawę na drogę postępowania sądowo- administracyjnego, co w efekcie doprowadziło do zadania przez skład orzekający NSA pytania prejudycjalne do TSUE (sprawa C- 224/18).

Stanowisko Trybunału Sprawiedliwości

Trybunał Sprawiedliwości, w wyroku z 2 maja 2019 r. przyznał rację Spółce stwierdzać, że  przepisy Dyrektywy VAT nie sprzeciwiają się uznaniu, iż za moment wykonania usługi budowlanej/budowlano-montażowej można przyjąć moment akceptacji prac przez zamawiającego, wyrażony w formie protokołu prac, jeśli z umowy wynika taki warunek. Trybunał Sprawiedliwości uzasadniając  swoje stanowisko podkreślił, iż przy interpretowaniu pojęć dla celów VAT rzeczywistość gospodarcza i handlowa stanowi podstawie kryterium, co oznacza także konieczność uwzględniania postanowień umów. Jeśli więc umowy przewidują, że dla zweryfikowania zgodności wykonanych prac z zamówieniem niezbędne jest zaakceptowanie przez zamawiającego, to należy uznać, że jest to formalność która wpływa na określenie momentu „wykonania” usługi budowlanej/budowlano – montażowej. Trybunał podzielił też pogląd wyrażony przez Budimex, że w takiej sytuacji określenie należnego wynagrodzenia nie jest możliwe przed akceptacją zakres prac zrealizowanych przez wykonawcę.

Skutki wydanego wyroku w praktyce.

Wyrok w sprawie Budimex jest jednym z najistotniejszych wydanych przez TSUE, w szczególności z uwagi na swój zasięg – dotyczy bowiem bardzo dużej  grupy podatników i nie ma zasięgu jedynie lokalnego. Dla polskich podatników z branży budowlanej wyrok ten stanowi powrót do obowiązującej do końca 2013 r. stosowanej praktyki, opierającej się głównie na protokołach odbioru prac/protokołach zdawczo-odbiorczych. Wyrok też ma też znaczenie– z uwagi na wprowadzenie z dniem 1 stycznia 2017 r. mechanizmu odwrotnego obciążenia- dla nabywców, którzy w ostatnich latach mieli problemy z prawidłowym dokonaniem rozliczenia podatku należnego i podatku naliczonego. W związku z wydaniem przez TSUE omawianego wyroku, przestaje obowiązywać interpretacja ogólna Ministra Finansów, zaś podatnicy którzy z związku z odmienną interpretacja pojęcia „wykonanie” usługi ponieśli straty finansowe (np. w postaci odsetek), mogą ubiegać się obecnie o ich zwrot. Wskazując na praktyczne aspekty wydanego wyroku nie można zapominać o konieczności analizy zawieranych umów; TSUE bardzo mocno w wydanym wyroku, akcentował znaczenie postanowień umów. Oznacza to, że warunkiem uznania, że prace budowlane/budowano – montażowe zostają uznane za „wykonane” dla celów VAT dopiero w momencie akceptacji przez zamawiającego (w formie protokołu odbioru prac, protokołu zdawczo odbiorczego czy też innego dokumentu) jest wprost wyrażony w umowie zapis odnoszący się do tej kwestii. Na zakończenie warto też dodać, że wskazane w wyroku tezy odnoszące się do pojęcia „wykonania” usługi mają dość uniwersalny charakter, co oznacza że być może będą one mogły być wykorzystane także w innych branżach.

Jeśli uznają Państwo, iż możemy pomóc w zaistniałych, bieżących lub przyszłych sytuacjach, do których ma zastosowanie omówiony wyrok TSUE, prosimy o kontakt:

Małgorzata Militz – partner, doradca podatkowy Malgorzata.Militz@gww.pl, t. 602 321 637

Magdalena Verdun – doradca podatkowy, Magdalena.Verdun@gww.pl, t. 22 212 00 00 

 

Prasa na temat wyroku:

• https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/1410718,vat-a-odbior-inwestycji-pieniadze.html
• https://www.rp.pl/VAT/305029977-TSUE-budowlany-VAT-nalezy-sie-dopiero-po-odbiorze-prac.html