Instrumentalne wszczęcie postępowania karnego skarbowego – fakt znany sądowi z urzędu i jego konsekwencje

Zjawisko instrumentalnego wszczynania postępowań karnych skarbowych jest stosowaną od dawna i na dużą skalę praktyką organów skarbowych. Potwierdzają to nie tylko zebrane w trybie dostępu do informacji publicznej dane, doktryna, czy głosy pochodzące od pełnomocników, ale też coraz częściej – orzeczenia sądów administracyjnych.

Analiza wyroków nie pozostawia wątpliwości, że składy orzekające w sprawach podatkowych spotykają się z zarzutem instrumentalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego prawie zawsze wtedy, kiedy decyzja została wydana po upływie ustawowego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Biorąc pod uwagę skalę i powszechność zjawiska, okoliczność ta być może powinna zostać uznana za fakt znany sądowi z urzędu. Mogłoby to ułatwić podatnikom (pozbawionym innych narzędzi kwestionowania zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego) wykazanie przed sądem, że wszczęte w ich sprawach postępowania nie powinny wywołać skutku z art. 70 § 6 pkt 1 o.p. Światełkiem w tunelu dla podatników mogą być też niedawne wyroki NSA z 30.07.2020 r. Zobowiązują one organy podatkowe do dokładnego wykazania, że wszczęcie postępowania karnego skarbowego było uzasadnione i nie miało na celu jedynie zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.

Artykuł został opublikowany w Przeglądzie Podatkowym, wydanie 1/2021