TSUE: podwójna rewolucja dla Gmin

Gmina wraz ze swoimi jednostkami organizacyjnymi jest jednym podatnikiem VAT orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oznacza to rewolucję dla polskich Gmin w dwóch obszarach: (1) w rozliczeniach VAT; (2) w rozliczeniach dofinansowania w części „podatkowej” projektów unijnych. Eksperci GWW – dr Tomasz Burczyński i Grzegorz Karwatowicz – oceniają skutki orzeczenia TSUE na łamach Rzeczpospolitej oraz dla agencji informacyjnej PAP. 

KOMENTARZ EKSPERTÓW GWW | orzeczenie TSUE w sprawie C-276/14 Gmina Wrocław przeciwko Ministrowi Finansów z dn. 29 września 2015 r.

• dr TOMASZ BURCZYŃSKI, radca prawny, wspólnik GWW Tax

Zgodnie ze stanowiskiem TSUE samorządowe jednostki budżetowe (przykładowo: szkoły, świetlice, muzea) nie mogą zostać uznane za odrębnych od gminy podatników VAT. Orzeczenie TSUE oznacza konieczność dokonania zmian strukturalnych w gminach. Chodzi przede wszystkim o scalenie rozliczeń VAT gmin z ich jednostkami budżetowymi. Jest to skomplikowane zadanie. Większość gmin w Polsce nie poradzi sobie z nim samodzielnie. Są też pozytywne aspekty dzisiejszego wyroku TSUE. Do tej pory gminy, co do zasady, nie odliczały podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na inwestycje, które następnie przekazywały swoim jednostkom budżetowym. Przez wiele lat MF stało bowiem na stanowisku, że prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługuje ani gminie, ani jej jednostce budżetowej, pomimo faktu, że jednostki budżetowe były rejestrowane na potrzeby VAT przez urzędy skarbowe. Dzięki wyrokowi gminy zyskają możliwość odliczenia podatku VAT naliczonego, którego do tej pory zgodnie ze stanowiskiem MF odliczać nie mogły. Dla średniej wielkości gminy, może to oznaczać oszczędności rzędu kilkunastu milionów złotych.

RZECZPOSPOLITA: Rewolucja w podatkowych rozliczeniach gmin

•  GRZEGORZ KARWATOWICZ, ekspert w zakresie zamówień publicznych oraz funduszy unijnych 

Wyrok TSUE obok kwestii czysto podatkowych niesie za sobą konsekwencje w zakresie realizacji projektów unijnych, a ściślej w zakresie kwalifikowalności podatku VAT. Do dziś samorządowa jednostka budżetowa była uznawana za samodzielnego podatnika podatku VAT. Zatem Gmina, realizując projekt w obszarze działania tejże jednostki oświadczała o braku możliwości rozliczenia podatku VAT. To pozwalało jej uzyskać środki z dofinansowania unijnego nie tylko na wydatki związane z wykonaniem przedmiotu projektu, ale również na opłacenie podatku VAT (przykładowo: Gmina X otrzymała dofinansowanie w wysokości 1.000.000 pln + 23 proc VAT).

Dziś TSUE uznał, że samorządowe jednostki budżetowe nie są odrębnymi od Gminy podatnikami. Efekt: fakturę VAT w zakresie dokonywania czynności opodatkowanych przez samorządową jednostkę budżetową powinna wystawić Gmina, nie zaś ta jednostka. Powyższe z kolei przesądza o niekwalifikowalności podatku VAT, bowiem jeżeli Gmina wystawiała faktury VAT posiadała podstawę do jego (podatku VAT) rozliczenia. To rewolucja w finansach jednostek samorządu terytorialnego! Ta nowa sytuacja stanowi kolosalne wyzwanie dla polskich Gmin. Będą one musiały znaleźć skuteczną metodę na uniknięcie zwrotu kwoty wsparcia unijnego, w tej części jaka odpowiadała dofinansowaniu podatku VAT (w naszym przykładzie będzie to 230.000 pln). W innym przypadku Gminy mogą zostać zobligowane do zwrotu dofinansowania, jakie uzyskały na podatek VAT i to wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych. Wówczas kwoty zwrotu środków mogą być nawet wielomilionowe.

GAZETA WYBORCZA: TSUE: gminne jednostki budżetowe nie są podatnikiem VAT     |  DGP: TSUE: Gminne jednostki budżetowe nie są podatnikiem VAT. Eksperci – to rewolucja  |  PORTAL SAMORZĄDOWY: Trybunał Sprawiedliwości: jednostki budżetowe nie mogą być podatnikiem VAT

BACKGROUND
Wyrok TSUE z dniu 29 września 2015 r. kończy toczącą się od wielu lat Polsce dyskusję na temat podmiotowości podatkowej samorządowych jednostek budżetowych (sjb). Wątpliwości budził w szczególności konstrukcyjny brak niezależności sjb wynikający z regulacji ustawy o finansach publicznych.