Specyfika produkcji wyrobów akcyzowych najczęściej generuje mniejsze lub większe ubytki tych wyrobów. Nie pozostaje to bez znaczenia dla kwestii obowiązków podatkowych.

Oczywiście istotne są w tym wypadku przepisy rozporządzeń wykonawczych dopuszczających maksymalne dopuszczalne normy ubytków, czy też  indywidualne decyzje ustalające dopuszczalne normy ubytków zwolnionych z akcyzy ale mogą się pojawić sytuacje incydentalne, które generują ponadnormatywne ubytki i związane z tym obciążenia finansowe.

Właśnie taka sytuacja wystąpiła u naszego Klienta.

Sprawa dotyczyła możliwości zwolnienia z akcyzy ponadnormatywnych ubytków napojów spirytusowych mieszczących się w grupowaniu CN 2208.

Poznaliśmy i przeanalizowaliśmy w tym celu stan faktyczny, który pozwolił nam zrozumieć jak przebiegał proces rozlewu i co de facto spowodowało powstanie tych ubytków.

Z należytą starannością przedstawiliśmy ten proces we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej, podkreślając kluczowe momenty powstania tych strat na etapie rozlewu napojów spirytusowych, a mianowicie:

– nierówny nalew wynikający z błędnej wysokości nalewaczki ( awaria monobloku, silnik w trakcie zmiany wysokości zgubił parametry),

– bombaż spowodowany awarią silnika pod drukarką. Silnik został zastąpiony używanym zamiennikiem,

– napój znajdujący się na kopule w wyniku przestoju się nagrzał. Ciepły napój po wznowieniu rozlewu się pienił powodując kolejne bombaże oraz niedolewy  (produkty gazowane mają taką specyfikę)

– w trakcie rozlewu pojawił się problem z przegrzewaniem sekcji w pasteryzatorze. Zastosowano zmiany poprzez regulację temperatur oraz kalibrację czujnika.

Ponadto istotne były pozostałe elementy stanu faktycznego potwierdzające, że okoliczności powstania niedolewów oraz bombażu stanowiły zdarzenia nadzwyczajne i nieprzewidywalne

Co prawda Ustawa o podatku akcyzowym nie zawiera ogólnych definicji, które z mocy prawa rozumiane są jako zdarzenie losowe czy też siła wyższa, ale w sposób uprawniony powinniśmy się posiłkować znaczeniem językowym zawartym w słowniku języka polskiego, zgodnie z którym zdarzenie losowe to zdarzenie, którego zaistnienie zależy od przypadku (Wydawnictwo Naukowe PWN SA., wydawnictwo internetowe http://sip.pwn.pl). Dlatego też zdarzenie losowe można określić jako zdarzenie przyszłe i niepewne – zależne od losu, kolei wydarzeń życia. Mogą one być spowodowane nie tylko działaniem sił przyrody takimi jak np. powódź, gradobicie, ale również działaniami ludzi, pod warunkiem jednak, że zachowane są przesłanki losowości, tzn. musi to być zdarzenie nieprzewidywalne, niezależne od woli człowieka i nie do uniknięcia mimo zachowania należytej staranności.

Istotnym w tym kontekście jest orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego  w wyroku z dnia 27 lipca 2010 r. sygnatura I GSK 1005/09 odnoszącym się do kwestii zdarzenia losowego cyt.:” (…) celowe jest powołanie się na art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. Nr 201, poz. 1540) oraz dawniejszej ustawy z dnia 29 lipca 2002 r. o grach i zakładach wzajemnych (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27 z późn. zm.), w ramach których to regulacji ustawodawca zmierzał do możliwie precyzyjnego wyodrębnienia elementu losowego. Zgodnie z tymi przepisami grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku. Z cytowanych definicji z zakresu działalności ubezpieczeniowej i gier hazardowych wyprowadzić można wspólny wniosek, że w znaczeniu określonym językiem prawnym element losowy występuje wtedy, gdy określony skutek jest następstwem zdarzenia niezależnego od woli podmiotu, którego dotyczy regulacja odwołująca się do tego pojęcia. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego czynnik losowy nie występuje również wtedy, gdy skutek powstaje jako bezpośredni wynik działań lub zaniechań osób, za które określony podmiot ponosi odpowiedzialność z mocy prawa. W takich sytuacjach na pewno nie występuje przypadkowość zdarzenia a wola osoby, za którą podmiot ponosi odpowiedzialność odpowiada jego woli”.

Pojęcie siły wyższej jako zdarzenia niezależnego od podmiotu, nadzwyczajnego i niemożliwego do przewidzenia potwierdza również wyrok z dnia 18 grudnia 2007 r., w sprawie o sygn.. C-314/06, Société Pipeline Méditerranée et Rhône, w którym Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że „pojęcie siła wyższa (…) obejmuje okoliczności niezależne od właściciela składu, nadzwyczajne i nieprzewidywalne, których konsekwencji nie można było uniknąć pomimo dochowania w tym celu należytej staranności. Przesłanka, zgodnie z którą okoliczności powinny być niezależne od właściciela składu, nie ogranicza się do okoliczności zewnętrznych wobec niego w sensie materialnym lub psychicznym, lecz obejmuje również okoliczności, które w sposób obiektywny jawią się jako wychodzące spod kontroli właściciela składu lub jako znajdujące się poza sferą jego odpowiedzialności”. Trybunał w niniejszym wyroku wyjaśnił przy tym, iż „uprawniony właściciel składu tylko wówczas może ubiegać się o skorzystanie ze zwolnienia przewidzianego w tym przepisie, jeżeli wykaże istnienie okoliczności od niego niezależnych, nadzwyczajnych i niemożliwych do przewidzenia, których skutków nie można było uniknąć pomimo dochowania wszystkich środków należytej staranności” oraz określił, iż „w szczególności warunek, aby okoliczności otaczające takie ubytki były niezależne od uprawnionego właściciela składu, nie ogranicza się do okoliczności znajdujących się poza jego osobą w sensie fizycznym lub psychicznym. Warunek ten powinien być rozumiany raczej jako przewidujący okoliczności, które w sposób obiektywny jawią się jako znajdujące się poza kontrolą uprawnionego właściciela składu lub znajdujące się poza sferą jego odpowiedzialności”, „Aczkolwiek przestrzeganie norm technicznych dotyczących jakości, konstrukcji, utrzymania i eksploatacji rurociągu można uznać za konieczny warunek, aby można było stwierdzić staranne zachowanie, to jednak owo przestrzeganie jako takie nie jest decydujące. W rzeczywistości bowiem należyta staranność oznacza ponadto ciągłe aktywne zachowanie ukierunkowane na wykrycie i ocenę potencjalnych zagrożeń, a także możliwość przedsięwzięcia odpowiednich i skutecznych kroków w celu zapobieżenia urzeczywistnieniu się tych zagrożeń”.

Jak wskazaliśmy – siłę wyższą jak również zdarzenie losowe należy utożsamiać z okolicznościami nieprzewidywalnymi, niezależnymi od podmiotu gospodarczego, który powołuje się na nie oraz których następstw nie można było uniknąć, mimo zachowania należytej staranności.

Zatem istotny jest brak zawinienia lub niedbalstwa jako zasadniczej przesłanki uznania, że miały miejsce siła wyższa czy też zdarzenie losowe.

A contrario siła wyższa czy też zdarzenie losowe nie ma miejsca w przypadku, gdy podatnik naruszył przesłankę  dochowania należytej staranności. Jak wskazał Trybunału Sprawiedliwości UE należyta staranność to m.in. ciągłe aktywne zachowanie ukierunkowane na wykrycie i ocenę potencjalnych zagrożeń, a także możliwość przedsięwzięcia odpowiednich i skutecznych kroków w celu zapobieżenia urzeczywistnieniu się tych zagrożeń.

Ostatecznie organ podatkowy zgodził się z naszym stanowiskiem uznając, że przedstawione w opisie stanu faktycznego okoliczności powstania ubytków są skutkiem nadzwyczajnych, niemożliwych do przewidzenia okoliczności, których nie można było uniknąć.

W konsekwencji potwierdził, że ponadnormatywne ubytki powstałe w tych okolicznościach mogą korzystać ze zwolnienia z podatku akcyzowego na podstawie art. 30 ust. 3 Ustawy o podatku akcyzowym.

Zachęcamy do poznania całej treści interpretacji w tym zakresie sygn. 0111-KDIB3-3.4013.103.2024.1.MW z 11.07.2024r.